|
|
 |
Velibor V. Džomić: Stradanje srbske crkve od komunistaKomunistički zločini nad srbskim sveštenicima 1942. godine
Komunistički zločini nad srbskim sveštenicima 1942. godine17) jeromonah Teofan Bejatović, sabrat manastira KosijerevoOtac Teofan Bejatović je rođen 14. oktobra 1890. godine u hercegovačkom selu Bodežištu kod Gacka. Godine 1908. sa hercegovačkim ustanicima prelazi u Crnu Goru, odakle 1912. godine odlazi u Sjedinjene Američke Države. Tamo je radio pri Crvenom krstu. Godine 1919. stupio je u ruski manastir Svetoga Tihona u Pensilvaniji kao poslušnik. Monaški čin je primio 1921. godine, a nešto kasnije je postao jerođakon. Posle nekog vremena, prešao je kod episkopa Mardarija Uskokovića, gde je radio na organizovanju crkvenog života Srba u Novom Svetu. Oboleo je od velikog rada, napora i podviga. Dugo je bolovao. Godine 1939. dolazi u Otadžbinu, a blaženopočivši patrijarh srbski Gavrilo ga je poslao u Crnogorsko-primorsku mitropoliju. Komunisti su ga uhapsili u manastiru Kosijerevo na Badnji dan 1942. godine. Odveli su ga iz manastira, ubili i bacili u jamu u selu Vidno kod Vučedola. Iz manastira ga je odveo po zlu čuveni komunista Milosav Aleksić iz sela Miruša, koji je počinio mnoga zla i mnoge ljude ubio u drevnoj kosijerevskoj oblasti. 18) protosinđel Varnava Bućan, nastojatelj manastira PodlastveOtac Varnava Bućan je rođen 8. juna 1896. godine u Sarajevu. Završio je karlovačku gimnaziju, bogosloviju u Sremskim Karlovcima 1919. godine, a na Filosofskom fakultetu u Zagrebu je apsolvirao na istorijsko-geografskom smeru. Otac Varnava je, posle završetka školovanja, od 1922. do 1933. godine radio kao učitelj, a potom se zamonašio u manastiru Vrdniku na Fruškoj Gori. Otac Varnava je posle nekog vremena prešao da radi u bogoslovijama. Najpre u bitoljskoj, a potom u cetinjskoj bogosloviji. Otac Varnava je bio veoma obrazovan čovek. Govorio je nemački, mađarski i francuski jezik. Odlikovan je činom protosinđela i Ordenom Svetog Save petog stepena. Iz bogoslovije je prešao u manastir Praskvicu, a odatle je imenovan za nastojatelja manastira Podlastve u Grblju. Na žalost, smrt ga je omela te dužnost igumana ovog drevnog manastira nije primio. Otac Varnava je stradao od partizana 24. januara 1942. godine. Otac Varnava je nekoliko dana pre smrti iz Albanije stigao u manastir Praskvicu. Partizani su, nekoliko dana po njegovom povratku, upali u manastir i zatekli ga na večeri. Odveli su ga u svoj štab gde su ga osudili na smrt. Ubili su ga posle velikog mučenja, a njegovo mrtvo telo je posle nekoliko dana nađeno unakaženo. Nađen je na Gumnu kod Svetog Stefana, nedaleko od manastira. Partizani su ga ubili sa četrdeset i šest uboda nožem. Sahranjen je na manastirskom groblju na Svetoga Savu 1942. godine. 19) jeromonah Gavrilo Dabić, starešina manastira Župe kod NikšićaJeromonah Gavrilo Dabić je rođen 1904. godine u Putincima u Srbiji. Osnovnu školu i dva razreda gimnazije je završio u Sremskim Karlovcima, a monašku školu u manastiru Rakovici kod Beograda. Monaški čin je primio 27. septembra 1927. godine u manastiru Savini u Crnoj Gori, a jerođakonski čin je primio 16. oktobra iste godine. Sveštenomonaški čin je primio 1. aprila 1928. godine i postavljen je privremenog paroha u Budvi. Pored budvanske, otac Gavrilo je opsluživao petrovačku i reževićku parohiju. Bio je nastojatelj manastira Reževića, a potom je služio u manastirima Morači, Dužima kod Trebinja i Župi kod Nikšića, gde ga je i zatekla julska komunistička revolucija. Otac Gavrilo Dabić je na Blagovesti 1942. godine iz manastira odveden od strane partizana. Odveli su ga u svoj štab. Ne zna se tačno šta je bilo bilo sa njim do momenta smrti i kako je mučen, ali je njegovo unakaženo telo nađeno u jami zvanoj Ploča kod Dragovoljića. Odatle je u avgustu 1942. godine preneseno u manastir Župu kod Nikšića. Sahranjen je na monaškom groblju manastira Župe. 20) jerej Novo Delić, paroh planinopivskiOtac Novo Delić je rođen u Komarnici kod Šavnika. Bogosloviju je završio na Cetinju, a sveštenički čin je primio 1927. godine. Služio je u Dalmatinskoj eparhiji, u Arhijerejskom namesništvu bosansko-petrovačkom. Odatle je proteran od ustaša 1941. godine. Mitropolit crnogorsko-primorski Joanikije Lipovac ga je u julu 1941. godine kao izbeglog sveštenika rasporedio na dužnost paroha u Plavu, a odatle je nekoliko meseci kasnije premešten na planino-pivsku parohiju kod Šavnika. Partizani su ga ubili 3. aprila 1942. godine u dva časa iza ponoći, a potom su ga bacili u bunar na Berišinoj Luci kod Šavnika. Njegov leš je izvađen, prenešen, opojan i sahranjen 5. jula 1942. godine. Iza njega su ostali popadija i troje nezbrinute dece. 21) jerej Risto Jaramaz, paroh kosijerevskiOtac Risto Jaramaz je rođen 22. marta 1906. godine u selu Kljakovici, srez nikšićki. Bogosloviju je završio u Sremskim Karlovcima, a sveštenički čin je primio 9. januara 1931. godine. Otac Risto je posle rukopoloženja služio u Hercegovini i Srbiji, a kasnije je, po svojoj želji, prešao u Crnogorsko-primorsku mitropoliju. Drugi svetski rat ga je zatekao na dužnosti kosijerevskog paroha. Otac Risto Jaramaz je 1937. godine odlikovan crvenim pojasom. Pored toga što je služio Bogu i svome rodu, on je u narodu bio poznat i kao pesnik i kao mislilac. Svoje članke je objavljivao u mnogim časopisima, a pred rat je objavio dve zbirke svojih pesama: "Ogrevi" i "Pregršt svesti". Kada se rasplamsala buktinja italijanske okupacije i lomača bratoubilačkog rata u Crnoj Gori, kada su se punile jame Srbskih Novomučenika koje su pobili i ujamili crnogorski komunisti, kada su iz jama odjekivali krici, jauci i vapaji ljudi koje su partizani žive ubacivali u jame po crnogorskom kršu, kada je crnogorskim rekama tekla krv Srbskih Novomučenika, otac Risto je ustao protivu zlodela partizana kao navodnih oslobodilaca porobljenog i okupiranog crnogorskog naroda. Otac Risto je kod crkve u Valu kod Vučedola u oktobru 1941. godine došao u sukob sa Petrom Komnenićem, bivšim profesorom i komandantom banjsko-vučedolskog partizanskog odreda. Komnenić se potukao sa ocem Ristom jer je ovaj razobličavao i osuđivao, a on branio i propagirao zločinačku komunističku ideologiju. Otac Risto je na Božić 1942. godine otišao u selo Počekoviće kako bi odslužio Svetu Liturgiju. Kada je otac Risto u toku službe prinosio beskrvnu žrtvu Bogu Stvoritelju, partizani su kroz crkveni prozor pucali u njega, ali ga nisu pogodili. Otac Risto je, videvši šta mu je pripremljeno od strane bezbožnika, zatvorio crkvu i do narednog jutra iz nje nije izlazio. Komandant partizanskog bataljona Petar Komnenić je organizovao i poslao partizansku crnu trojku koja je imala zadatak da uhvati i likvidira ovog revnosnog sveštenika. Crvenu trojku su činili Vojin M. Jaramaz, Milorad G. Jaramaz i Aleksa M. Aleksić, svi iz Miruša. Ova grupa partizana ga je sačekala na putu Knež Do-Petrovići na Jovanjdan 1942. godine. Ubili su ga sa četiri metka od kojih su ga tri pogodila u glavu, a jedan u stomak. Otac Risto je nađen na putu mrtav. Partizani su mu posle egzekucije stavili epitrahilj oko vrata i krst u ruku. Njegovo telo je drugi dan po Jovanjdanu preneto kod crkve u Počekovićima. Sahranjen je kod crkve u Počekovićima. Crnogorski četnici su uspeli da uhvate Aleksu M. Aleksića, jednog od ubica oca Rista Jaramaza. Aleksić je priznao zločin, opisao mučenje, a potom je izvršio samoubistvo. Otac Risto Jaramaz je iza sebe ostavio popadiju i petoro maloletne dece. 22) jerej Pavić Keković, paroh pavkovićkiSveštenik Pavić Keković je rođen 2. jula 1897. godine u Zagaraču. Bogosloviju je završio 1928. godine na Cetinju, a sveštenički čin je primio na Badnji dan 1929. godine. Vršio je dužnost parohijskog sveštenika u Ublima Čevskim i Pavkovićima. Ubijen je od partizanske ruke 2. juna 1942. godine u selu Kapavica. Detalji o ubistvu i mučenju ovoga sveštenika nisu poznati. Iza njega su ostali njegova supruga i četvoro dece. Sahranjen je 13. jula 1942. godine u rodnom Zagaraču. 23) jerej Vaso Popović, paroh vučedolskiSveštenik Vaso Popović, sin Petra i Jovanke rođ. Šerović, je rođen 3. maja 1914. godine u Baošiću kod Boke. Cetinjsku bogosloviju je završio sa odličnim uspehom, a sveštenički čin je primio 1939. godine. Rat ga je zatekao na vučedolskoj parohiji kod Baošića. Otac Vaso Popović je ubijen od strane partizana početkom januara 1942. godine, a potom je bačen u jamu. U pamćenju je ostao hrišćanski uzvik ovog Sveštenomučenika. On je tada doviknuo svojim ubicama: "Platićete za ovo pred Bogom i ljudima". Za sobom je ostavio nezbrinutu suprugu, maloletno dete i stare i iznemogle roditelje. 24) jerej Rade Popović, penzionisani paroh iz VelikeOtac Rade Popović je rođen 15. aprila 1885. godine u Veliki kod Andrijevice. Posle završene bogoslovsko-učiteljske škole primio je dužnost učitelja da bi posle nekoliko godina primio sveštenički čin. Penzionisan je početkom 1941. godine kao paroh u Veliki. Partizani su ga ubili 1942. godine na Sinjajevini u mučeničkoj Špilji. Njegovo unakaženo telo je posle nekog vremena izvađeno, preneto i sahranjeno u Polimlju. 25) protojerej Lazar Radonjić, paroh rečinskiProtojerej Lazar Radonjić je rođen 3. aprila 1873. godine u Majinama kod Budve. Završio je šestorazrednu gimnaziju i zadarsku bogosloviju. Sveštenički čin je primio 17. septembra 1901. godine. Služio je na rečinskoj parohiji kod Kolašina. Otac Lazar Radonjić je u toku rata bio pred penzijom. U toku poslednje godine svoje službe koristio je bolovanje, jer je bio star i bolestan. Boraveći i bolujući u svojoj parohiji, daleko od svojih najbližih koji su živeli u Kotoru, nije ni slutio da će i njega zahvatiti i odneti smrtna strava, koju su sa sobom doneli bezbožni komunisti prilikom njihovog ulaska u Kolašin. S obzirom da je znao šta ga čeka od bezbožnika, o čijim je zločinima nad nedužnim sveštenicima u toku 1941. godine više puta slušao, prota Lazar je preko planine otišao u Peć kako bi se kasnije odatle prebacio do svojih, koji su bili u Kotoru. Prota Lazar je u Peć stigao 15. januara 1942. godine. Kada je stigao u Peć, zaputio se prema kući svoga rođaka Krste. Nije ni slutio da će naići na jednu grupu partizana koja mu je odmah presudila. Partizani su ga ubili ispred kuće njegovog rođaka Krste. Komunistički zločini nad srbskim sveštenicima 1943. godine >> // Projekat Rastko / Istorija / Komunistički zločini nad srbskim sveštenicima // |