Biblioteka srpske fantastike

Aleksandar B. Nedeljković

Ljiljana Praizović

1958-2001
In Memoriam

Ljiljana Praizović rođena je 1958. godine. Po obrazovanju je bila diplomirani ekonomist, kao službenik zaposlena u Beogradu. Koliko nas sećanje služi, oko 1983. počinje da dolazi na sastanke beogradskih SF-ista. (Tačnije podatke o tom najranijem periodu možda pamte Radmilo Anđelković koji je otprilike u to vreme bio predsednik i Zoran Nešković-Škrba koji je otprilike u to vreme bio sekretar kluba "Komarčić".) Kao autor, u srpskom fandomu Ljiljana Praizović pojavljuje se prvi put 1987. godine u "Emitoru 47" fantazijskom pričom "Iza ogledala". Otprilike u isto vreme postaje i blagajnica kluba ljubitelja naučne fantastike "Lazar Komarčić". Takođe 1987. u "Emitoru 52" ima jednu kratku pesmu, a zatim u "Emitoru 53" u septembru 1987. na str. 6, 7 i 8 izlazi njena verovatno najbolja SF priča, "Grašak koji peva". U "Emitoru 59" ima fantazijsku priču "Rašljar, Horus". U "Emitoru 67" u januaru 1989. objavljuje SF priču "Sasvim uobičajeni rasplet".

Početkom 1990. godine beogradski fandom, izbačen iz dotadašnjih prostorija, ostaje u situaciji "beskućnika", ali tada u pomoć priskače Ljiljana Praizović, tako što u jednoj neobičnoj zgradi sa vrlo neobičnom istorijom (toga se sećaju oni koji treba da se sećaju...) obezbeđuje besplatno korišćenje jedne kancelarije u kasnom večernjem terminu kad nijednog službenika nema... Na taj način je društvo "Komarčić" preživelo nekoliko meseci, do pronalaženja novih prostorija.

U februaru te godine jedna istaknuta članica srpskog fandoma, dr Ksenija Jovanović (prevodilac francuskog, profesor na Ekonomskom fakultetu) umrla je od raka, a u martu iste godine, u "Emitoru 81", Ljiljana Praizović objavljuje SF priču "Sad nas ima, a sad nema!". Već u maju te godine, 1990, Praizović postaje urednica jednog "Emitora" (broja 83) i time debituje u uredničkoj ulozi. U tom broju je i njen intervju sa slikarom Dobrosavom-Bobom Živkovićem. Bila je urednica ukupno još pet "Emitora", i to brojeva 86, 87, 88, 90, i, 97. Taj broj, 97, jula 1991. godine, ima na naslovnoj strani stilizovanu sliku tenka iz 1916. godine: u Jugoslaviji je tada već uveliko počeo građanski rat... o kome Ljiljana objavljuje komentar pod naslovom "1991". Dodajemo: tada, jula 1991, Ljiljana Praizović je poslednji put nastupila kao urednik. U pomenutim brojevima, a i drugim, objavila je još čitavu seriju članaka i priča.

Uskoro se okreće fantaziji i bajkovitom, a ne SF, pisanju. Godine 1994. izlazi njena bajkovita knjiga "Knežević i severni vetar". U "Emitoru 205", godine 1995, izlazi jedan njen polemički članak o hororu. Posle toga, Praizović polako napusta SF scenu na koju se samo formalno (ali, ne i kao aktivan autor) vraća 2000. godine tako što postaje saradnik Srpskog društva za naučnu fantastiku. Prisustvuje godišnjoj skupštini SDNF u maju 2000, ali, u novembru 2000. saznajemo da je teško bolesna. Dijagnoza: karcinom...

Umrla je 14. januara 2001, sa 42 godine starosti. Po mišljenju sastavljača ove biografske beleške, dragoceno je to što je živela dovoljno dugo da vidi slobodnu Srbiju i prve dane 2001. godine, 21. veka i trećeg milenijuma, koji je nama naučno-fantastičarima toliko dugo bio simbol na horizontu, izuzetno značajan.

Beograd, 14. januara 2001.

P. S.

Prilažemo sliku Ljiljane Praizović, jedinu koju imamo, izvučenu iz onog našeg kolektivnog portreta iz NUBS-a iz 1988. koji imate ceo (i još mnoge podatke o Praizović) na našem sajtu, u fajlu "Istorija srpske naučne fantastike - Bibliografija 'Emitora' 1-404". Taj fajl, u nedostatku boljeg, služi i kao jedina publikovana istorija prvog srpskog fandoma, čiji sastavni deo Ljiljana Praizović ostaje zauvek.

// Projekat Rastko / Knjizevnost / Srpska fantastika //
[ Promena pisma | Pretraga | Mapa projekta | Kontakt | Pomoć ]