.
.
.
.
PRAVOSLAVNA
SRPSKA
EPARHIJA
TEMIŠVARSKA
U
RUMUNIJI
.
|
|
matična
str. |
|
sadržaj |
|
istorija |
|
manastiri |
|
crkve |
|
književnost |
|
izložba |
|
veze |
|
pošta |
. |
|
|
rumunski |
|
engleski |
|
.
.
SRPSKE
PRAVOSLAVNE CRKVE U RUMUNIJI
Temišvar
- Fabrika
Adresa crkve:
Temišvar (Fabrika) - 1900 Timişoara, str. Costache Negruzzi Nr. 5, Judeţul
Timiş, România; tel. (056) 136 337
Hram crkve:
Praznik Svetoga velikomučenika Georgija (Đurđevdan)
Autori ikonostasa: Rezbar neidentifikovan,
slikar Nikola Nešković
Tematski sadržaj ikonostasa: u soklu - Žrtva
proroka Ilije, Neopalima kupina, Mojsije podiže zmiju u pustinji, Irodova
smrt; na carskim dverima - Blagovesti, na bočnim - Arhiđakon Stefan, odnosno
Arhanđeo Rafail; iznad carskih dveri - Nerukotvorni obraz, nad bočnim -
Arhanđeli Gavril, odnosno Mihail; prestone ikone - Sveti Nikola, Bogorodica,
Spasitelj, Preteča; praznične ikone - Rođenje, Vavedenje Bogorodičino,
Blagovesti, Rođenje, Sretenje, Krštenje, Preobraženje Hristovo, Ulazak
u Jerusalim, Vaskrsenje, Vaznesenje Hristovo, Silazak Svetoga Duha, Uspenje
Bogorodice; centralna ikona - Krunisanje Bogorodice; sledeći registar -
ikone Svetih apostola; u luku - tematski sklop Raspeća, bočno sa obe strane
- scene strasti Hristovih. Kao neki produžetak ikonostasa na čeonoj strani
luka predstavljeni su proroci, a centralno među njima Bogorodica. Na čeonim
zidovima bočno sa obe strane ikonostasa naslikani su Sveti Georgije, odnosno
Sveti Dimitrije.
Autor zidnog slikarstva: Neidentifikovan
Drugi poznati umetnici: Sava Petrović iz
Temišvara, Mihailo Bukurović iz Pečke, Ljubomir Aleksandrović iz Srpskog
Semartona, Paul Murgu, Đura Nikolajević, prota Dragutin Ostojić, autori
pojedinačnih ikona.
Kratak istorijat gradnje i obnove: Kao kvart
Fabrika je predstavljala temišvarsku čaršiju. Tvrdi se da je i ona vezana
za nekadašnju staru crkvu Svetoga Georgija, pri kojoj su zavedeni matični
protokoli građanskog stanja 1727, godine.
Sadašnja crkva je građena 1746-1755. godine. Ikonostas Nikole Neškovića
je iz 1764. godine. Opravki i prepravki je bilo naročito na spoljašnosti
1775, 1817, 1820, 1828, 1834, 1861, 1864, 1870, 1889-1893, 1904, pa i kasnije,
tako da je sadašnja zgrada spreg prvobitnog izgleda i potonjih intervencija
na njoj.
Povodom obeležavanja 250 godina od početka gradnje crkva je temeljno
opravljena spolja, a unutrašnja dekoracija i slikarstvo restaurirano od
strane stručnjaka Pokrajinskog zavoda Vojvodine za zaštitu spomenika kulture,
iz Novoga Sada.
Sadašnje stanje crkvenog objekta: Crkva
je u dobrom stanju. Ima oblik krsta i poligonalnu oltarsku apsidu. Toranj
je priljubljen uz zapadnu fasadu.
Značajne pokretne umetničke vrednosti i kulturno-istorijske
znamenitosti: U tornju su smeštena 4 zvona i satni mehanizam. Najstarije
crkvene knjige potiču iz XVIII veka.
Crkva ima bogatu riznicu srebrnih utvari i bogoslužbenih
predmeta.
Pri Crkvenoj opštini se čuva nešto preko 200 svetovnih knjiga - ostatak
Društva Čitališta fabričkog, najstarije temišvarske biblioteke-čitaonice,
osnovane 1828, obnovljene 1851. godine, kao i nekoliko slika iz kičice
Dimitrija G. Tirola.
I u crkvi, i u porti ima grobova; oni su obeleženi, a
pojedini natpisi još su dobro čitljivi.
Na trgu pred crkvom uzdiže se mermerna piramida sa krstom,
koju je dao podići temišvarski senator Stojša Spasojević 1774. godine.
Kvart Fabrika je rodno mesto dvojice arhijereja Srpske
pravoslavne crkve: godine 1819. tu je rođen Vasilije Petrović, potonji
Vasilijan, episkop bački 1882-1891, a 1868 - Dobrivoj Branković, potonji
Dimitrije, episkop dalmatinski 1913-1920.
Sveštenik: protonamesnik Branislav Stanković,
rođen u Staroj Moldavi 1956, završio Bogosloviju u Karansebešu 1980. i
Bogoslovski fakultet u Beogradu 1985; iste godine je rukopoložen; služio
je u Arad-Gaju 1985-1990; od tada služi u Temišvaru (Fabrici).
Ostale crkve u mestu: Više katoličkih, rumunskih
pravoslavnih, rumunskih unijatskih, evangeličkih crkava i jevrejskih sinagoga.
|
|
|