Naziv mesta: Varjaš (zvanični naziv: Variaş) 
   Stanovništvo: 4030 stanovnika, od čega Srba 737 (18,29%). 
   Administrativni položaj: Selo, sedište istoimene opštine u Timiškoj županiji. 
   Geografski položaj: Mesto se nalazi u Torontalskoj ravnici, na udaljenosti od deset km od reke Moriš, na 40 km severo-zapadno od Temišvara i takođe 40 km jugo-zapadno od Arada. 
   Veze: Železnicom i asfaltnim putevima Varjaš je povezan sa Temišvarom i preko Perjamoša sa Aradom. 
   Adresa crkve: 1962 Variaş nr. 771; tel (056) 257-570. 
   Hram crkve: Praznik Prenosa moštiju Sv. Oca Nikolaja. 
   Autori ikonostasa: rezbari Braća Janić iz Arada, slikar Nikola Alleksić, takođe iz Arada, pozlatar Nikola Derešće iz Pečke. 
   Tematski sadržaj ikonostasa: U soklu - Kamenovanje Svetoga Stefana, Neopalima kupina, Žrtva Avramova i Usekovanje glave Svetoga Jovana Krstitelja; na carskim dverima - Blagovesti, na bočnima - arhanđeli Mihail i Gavril; iznad bočnih dveri - Rođenje Svetoga Jovana Krstitelja, odnosno Vavedenje Presvete Bogorodice; prestone ikone: Sveti Nikola, Bogorodica, Spasitelj i Sveti Jovan Krstitelj; praznične ikone: rođenje, Krštenje, Vaskrsenje, Vaznesenje Gospodnje, Silazak Svetoga Duha i Preobraženje Gospodnje; centralna ikona: Sveta Trojica;  u luku - tematski sklop Raspeća, u podnožju Krsta - Molitva čaše, bočno ikone Svetih apostola. Ikonostas se rezbom i ikonama pruža i preko pevničkih prostora, završavajući se tek na Bogorodičinom, odnosno arhijerejskom prestolu. 
   Autor zidnog slikarstva: Aleksandar Hodovanji iz Novoga Sada. 
   Drugi poznati umetnici: Dušan Aleksić, sin Nikolin, iz Arada (celivajuće ikone) i njegov sin Stevan Aleksić, takođe iz Arada (čišćenje i preslikavanje oštećenih Nikolinih ikona). 
   Kratak istorijat gradnje i obnove: Mesto i mesni sveštenik zapisani su 1333. godine, ali crkvu i predanje pominje tek u drugoj polovini XVI veka, i to kao pleteru, na oko 300 m istočno od sadašnje. Podataka o mesnim sveštenicima ima iz 1660, zatim 1666, a o crkvi tek iz 1758. godine: posvećena Prenosu moštiju Svetoga Oca Nikolaja, bila je od cigala, sa dvoja vrata i šest prozora, pokrivena šindrom, patosana daskom; imala je toranj od drveta, a u unutrašnjosti - templo od dasaka i dvadesetak ikona. Prilikom ušorenja sela porušena je ta, mahom već dotrajala crkva; mesto gde se nalazila obeleženo je piramidom sa krstom pri vrhu, koju meštani zovu Crkvicom. 
   Sadašnje crkveno zdanje, jedno od najprostranijih među srpskim pravoslavnim crkvama u Rumuniji,  počelo se graditi 1823; crkva je osvećena 1827. godine. Ikonostas je rađen 1861-1862. godine. Solidno građena, crkva je dobro odolevala vremenu. Opsežnija opravka preduzeta je tek 1909. godine: ikonostas  je očišćen, svod nad solejom preslikan, lađa crkve ponovo molovana; toranj je pokvaren i nov podignut po nacrtu arhitekta Momčila Tapavice. 
   Sadašnje stanje crkvenog objekta: Zgrada je sada u dobrom stanju, ima spolja oblik lađe, unutra oblik krsta, lučnu oltarsku apsidu i visoki toranj u nastavku pronaosa. 
   Na zapadnoj fasadi istavljene su dve spomen-ploče sa imenima Srba meštana poginulih u svetskim ratovima. 
   Značajne pokretne umetničke vrednosti i kulturno-istorijske znamenitosti: U tornju postoje četiri zvona i satni mehanizam. Najstarija bogoslužbena knjiga je Četvoroevanđelje štampano 1562. godine u manastiru Mrkšina Crkva; ostale su većinom iz XVIII i XIX veka. 
   Sveštenik: jerej Dušan Ključar, rođen u Ketfelju 1961, završio Bogosloviju Rumunske pravoslavne crkve u Karansebešu 1982; rukopoložen je iste godine; služio je u Belobreški 1982-1998; od tada služi u Varjašu. 
   Ostale crkve u mestu: Rimokatolička i pravoslavna rumunska crkva. 
 
 

 Autor: Stevan BUGARSKI