Miroljub Todorović & Dušan Vidaković

Na styku nauki i sztuki (wywiad z Miroljubem Todoroviciem)

Sygnalizm znów jest w centrum zainteresowania. Twórca tego awangardowego ruchu artystycznego, belgradzki poeta Miroljub Todorović, autor około czterdziestu książek otrzymał dwie znaczące nagrody literackie - "Todor Manojlović" i "Oskar Davičo".

Co chciał Pan osiągnąć poprzez sygnalizm?

Sygnalizm jako awangardowy ruch artystyczny działał wówczas na wielkim obszarze państwa jugosłowiańskiego. Podstawowym celem było zrewolucjonizowanie sztuki z pozycji nauki, a źródłem inspiracji naszego ruchu w pierwszej fazie były nauki ścisłe: astrofizyka, biologia, chemia, fizyka i matematyka. Ta podstawa z czasem uległa zmianie i poszerzyła się. Odnalezione zostało całe spektrum modeli twórczych, co doprowadziło do powstania nowych modeli poetyckich oraz gatunków w sygnalizmie. Nasz ruch przeciwstawiał się tradycjonalizmowi, neosymbolizmowi i, już w tym czasie, zużytemu modernizmowi. Dążyliśmy do odnalezienia nowych metod twórczych, chcieliśmy wprowadzić inny język i stworzyć w ten sposób nową sztukę.

Wyjątkowość sygnalizmu leży również w tym, że to w całości serbski ruch artystyczny.

Oczywiście. Sygnalizm nie jest "eksportowym izmem" jak ekspresjonizm, futuryzm czy nadrealizm. Narodził się w serbskiej kulturze i jest jej nieodłączną częścią. Pierwsi zwrócili na to uwagę obcokrajowcy, podczas gdy nasi krytycy na początku lat siedemdziesiątych jeszcze nie radzili sobie z przyjęciem i statusem sygnalizmu. Oprócz tego, że zachodni krytycy dobrze o nas pisali, włączali nas również do swoich antologii poezji awangardowej, drukowali w czasopismach i wystawiali nasze prace. Dopiero teraz odkrywa się i poznaje jak bardzo sygnalizm przyczynił się do afirmacji serbskiej kultury w świecie.

Czy sygnalizm ma przyszłość?

Myślę, że następne stulecie będzie stuleciem sygnalizmu. Dalszy rozwój sygnalizmu widzę w eksplozji twórczości planetarnej oraz początkach tworzenia sztuki kosmicznej. Przyjdą nowi ludzie, odkryje się nowe twórcze środki...

Dušan Vidaković

tłumaczył: Szymon Wróblewski
źródło: Blic, 26. 03. 1999 r.