Sanja Radinović

Darko Macura, srpski svirač

Recenzija za audio-kasetu "Prizivanja" (srpski duvački instrumenti) Darka Macure, Biljeg, Beograd 1994.

foto: Milinko Stefanović

Darko Macura je jedan je od najboljih srpskih svirača narodnih instrumenata i vrsni poznavalac narodnog instrumentalnog graditeljstva. Poreklom je Krajišnik iz okoline Obrovca (rođen 1952), gde je proveo najveći deo detinjstva i prvi put se sreo sa srpskim narodnim instrumentalnim zvukom. Njegovi početnički pokušaji vezani su za sezonske dečije svirale od materijala slabe trajnosti (žir, pištaljke od kore drveta) i jednostavnije duvačke instrumente odraslih (ćurlika, svirale).

U poslednjih 15 godina Darko Macura se potpuno posvetio usavršavanju svog umeća na više raznih tipova narodnih instrumenata (žir, šupeljka, kaval, cevara, frula, okarina, rog, dvojnice, šurle, diple, gajde, diaulos, sopila, tambura, gusle). "Prizivanja" su njegova prva audio kaseta, koja je usledila posle brojnih značajnih nastupa u zemlji i inostranstvu, među kojima posebnu pažnju zavređuje celovečernji samostalni koncert na "Prvom festivalu usmene muzičke tradicije naroda istoka (od Magreba do Japana)", održanom jula 1993 god. u Atini, gde je nastupio sa najvećim imenima svetske etno scene. Pored toga, svojim izvođačkim umećem doprineo je stvaranju muzike za film "Virdžina" reditelja Srđana Karanovića, i za televizijsku dramu "Raj" Miloša Crnjanskog, u režiji Petra Zeca.

foto: Milinko Stefanović

Osnovna preokupacija D. Macure ne svodi se na verno kopiranje i oživljavanje narodnih melodija, već podrazumeva stvaranje sopstvenih. Strpljenjem i upornošću istinskog zaljubljenika, on je odnegovao duboko individualan muzički stil, sa prepoznatljivim korenima u tradicionalnom zvuku raznih srpskih krajeva. Ovakav kreativni pristup D. Macura ima i prema svojim instrumentima, kada pojedinim sviralama dodaje nove otvore, kada od roga, instrumenta iz porodice truba, stvara labijalnu sviralu – svojevrsnu kombinaciju frule i okarine (numera B/1). Pomenute graditeljske zahvate D. Macuri je omogućilo dobro poznavanje tradicionalnih zakonitosti srpske narodne muzike, ali i upućenost u zapadnoevropsku muzičku teoriju i tehniku sviranja klarineta, koji je diplomirao u srednjoj muzičkoj školi.

Jednu od vrednosti zvučnog materijala sa ove kasete predstavlja redosled numera, koncipiran tako da zasebno prikaže dve najveće porodice narodnih duvačkih instrumenata, i to od najsloženijih (troglasne gajde) do najjednostavnijih (žir). Prvu grupu čine instrumenti klarinetskog tipa (gajde, diple, surle, diaulos) i sopile kao jedini predstavnik familije oboa, a drugu labijalne svirale (dvojnice, frula, okarina, rog, šupeljka i žir). Pažljivom slušaocu neće promaći ni istovremena(!) svirka na dve sopile (A/8), pri kojoj melodijske deonice zvuče potpuno nezavisno, tj. kao da ih izvode dva svirača, što je retkost u tradicionalnoj narodnoj praksi i nesumnjivo svojevrstan vrhunac izvođačkog majstorstva D. Macure.

foto: Milinko Stefanović

Ovom prilikom posebna zahvalnost pripad narodnim sviračima Todoru Komazecu i Blagoju Ristovskom, kao i ostalim sviračima koji su nesebično pomagali. Njihovi dragoceni saveti i podrška ugrađeni su u svirački stil D. Macure i uspešnu realizaciju "Prizivanja".

U ovo zagluvljeno doba srpske muzičke kulture ostaje jedino nada da još uvek ima budnih koji će čuti poruku Darka Macure: da nas odista duhovno usavršava samo ono što ima snagu da nas prizove nepropadljivim vrednostima prvobitnog.

Darko Macura

Prizivanja
(srpski duvački instrumenti)

BILjEG
Balkansko i slovensko izdavaštvo
Beograd
1994

foto: Milinko Stefanović

A strana:

1. Problejalo mlado jagnje (pesma) i Katanka – erske gajde (T)

2. Da vam preporučim jednu curu mladu (pesma) i Ficko – banatske gajde (T)

3. Svadbarska svirka i čačak – južnomoravske gajde (M/T)

4. Ovčarski – sjeničko-pešterske gajde (M)

5. Oj, svijetla majska zoro – dva para crnogorskih dipala (T, pesma)

6. Velebitom – žegarske diple s mehom (M)

7. Vučarska svirka – žegarske diple s mehom (T)

8. Balun – istovremena svirka na dve sopile (T)

9. Balun – šurle (T)

________________________

* audio montaža

B strana:

1. Prizivanja i Kolo sebra – diaulos (M)

2. Rabadžijski i Ribaševka – srbijanske dvojnice (T)

3. Po čobanski i kolo iz Krupe – krajiške dvojnice / svirale (M)

4. Svirka za spas – velika frula / duduk (M)

5. Uz molitvu – velika frula / duduk, sa grlenim tonovima (M)

6. Tamo daleko – velika frula / duduk (T, pesma)

7. Tamo daleko – štimovana frula (T, pesma)

8. Oj, Moravo, moje selo ravno – frula (T, pesma)

9. Dunavom za morunom – velika okarina (M)

10. Skomraška igra – okarina (M/T)

11. Ljeljo, Ljeljo – dečija okarina (T)

12. Pastirsko nadigravanje – krajiška frula / svirala / ćurlika (M)

13. Po Balkanu – rog (M/T)

14. Svirka predaka – šupeljka (M/T)

15. Morlački zov – žir (M)

foto: Milinko Stefanović

BILjEG – Balkansko i slovensko izdavaštvo, Beograd, 1994 (AK-002)

Produkcija: Darko Macura

Snimatelj: Goran Živković

Snimano u studiju Akademija, Beograd, april 1994

Fotografije: Milinko Stefanović

Dizajn: Boban Knežević

Recenzent: Sanja Radinović

Direktor: Milinko Stefanović

Urednik: Zoran Stefanović