Još nije utanačeno kada je i kako ustanovljena Temišvarska eparhija. Pisani tragovi dosežu do XVI veka, a tada se javlja u opsegu srpske Pećke patrijaršije. Znacajna je činjenica da su Srbi na ovim prostorima imali razvijen crkveni život mnogo pre Velike seobe (1690), a jedan od ovdašnjih episkopa srpskih, Isaija (Đaković), postao je jedan od najčvršćih oslonaca pridošlom patrijarhu Arseniju III (Čarnojeviću). I po Velikoj seobi, i dugo po zasnivanju Krušedolske (1708), odnosno Karlovačke mitropolije (1713), Temišvarska eparhija je ostala u nadležnosti Beogradske mitropolije, sve do sjedinjenja Beogradske i Karlovačke mitropolije, u kojem je Temišvaru pripala posebna uloga. Naime, Požarevačkim mirom iz 1718. godine Austrija je dobila na račun Turske: Banat, Olteniju, deo Srbije sa Beogradom, delove Bosne i Slavonije. Smatrajući da je Beograd suviše blizu Turskoj, beogradski mitropolit Mojsej (Petrović) je premestio sedište svoje mitropolije u Temišvar, gde je svečano ustoličen 1721. godine. Po smrti karlovačkog mitropolita Vikentija (Popovića) 1726. godine, Mojsej (Petrović) je izabran i za mitropolita karlovačkog, čime je praktično počelo ujedinjavanje Srpske pravoslavne crkve sa teritorije Austrije. Dakle, mitropolit Mojsej (Petrović) je iz Temišvara prešao na karlovačku mitropolitsku katedru.
      Pri sprovođenju jerarhijske podele u Karlovačkoj mitropoliji 1864. godine Temišvarska eparhija je, kao srpska, ostala u Karlovačkoj mitropoliji, s tim što je ustupila rumunske crkvene opštine, a preuzela srpske crkvene opštine iz Aradske eparhije. Po meri ukidanja nadležnosti Karlovačke mitropolije, odnosno njenog uključivanja u vaspostavljenu srpsku Beogradsku patrijaršiju posle Prvoga svetskog rata i Temišvarska eparhija je postala deo ujedinjene Srpske pravoslavne crkve.
 

Tekst: Stevan BUGARSKI