Srpske narodne pesme
u poljskim prevodima

[2] Zwierzchnia odzież jakaś niewiadomego kroju, długa jak płaszcz, lecz nie podobna do niego.

Śmierć matki Jugowiczów

tłum. Izydor Kopernicki

Miły Boże, cudów wielkich twórco!
Gdy się wojska zeszły na Kosowie,
poszło z wojskiem dziewięć Jugowiczów
i dziesiąty sam Jug-Bogdan stary.
Boga błaga matka Jugowiczów,
by jej Pan Bóg oczy dał sokole
i łabędzie aby dał jej skrzydła,
żeby mogła zlecieć na Kosowo,
ujrzeć synów dziewięć Jugowiczów
i Bogdana Juga dziesiątego.
O co błaga, to i ubłagała:
i sokole oczy dał jej Pan Bóg
i łabędzie dał jej skrzydła białe.
Przylatuje na Kosowo równe,
widzi: trupy dziewięć Jugowiczów
i starego ojca Jug-Bogdana,
a nad nimi dziewięć dzid utkwionych,
a na wierzchu dzid sokołów dziewięć,
a przy dzidach dziewięć koni
i koło nich dziewięć lwów okrutnych.
Więc zarżało dziewięć koni wiernych
zaryczało dziewięć lwów okrutnych
i sokołów dziewięć zakwiliło.
Lecz ta matka ma hartowne serce,
ani łezki z serca nie uroni,
tylko wzięła dziewięć wiernych koni
i zabrała dziewięć lwów okrutnych
i zabrała tych sokołów dziewięć
i wróciła do białego dworu.
Już ją zdała dojrzały synowe
i daleko wyszły na spotkanie.
Zajęczało dziewięć wdów po mężach,
zapłakało dziewięcioro sierot
i zarżało dziewięć koni wiernych,
zaryczało dziewięć lwów okrutnych
i sokołów dziewięć zakwiliło.
I tu matka mężne serce miała,
ani łezki z serca nie puściła.
Gdy noc padła, już koło północy,
zarżał naraz siwy koń Damiana.
Pyta matka Damianowej żony:
»Snacho moja, Damianowo luba!
»Czemu to nam siwek rży Damianów?
»Czy bieluchnej chce mu się pszenicy,
»Czy też wody pragnie ze Zweczana?
Na to luba Damianowa rzecze:
»Świekro moja, Damianowa matko!
»nie pszenicy białej on zachciewa,
»ani wody pragnie ze Zweczana,
»tylko z dawna Damian go nauczył
»do północka drobny owies chrupać,
»a z północy gdzieś wyjeżdżać w drogę;
»więc za panem swoim on tak tęskni,
»że go do dom nie przyniósł na sobie.
I tu matka mężne serce miała,
ani łezki nie wylała z serca.
Aż nazajutrz, gdy zajaśniał dzionek,
przyleciało czarnych kruków dwoje.
Skrzydła mają skrwawione do ramion,
a z ich dziobów biała piana ciecze.
Niosą rękę jakiegoś junaka
ze złocistym na palcu pierścieniem,
i rzuciły ją na łono matce.
Wzięła rękę matka Jugowiczów,
obracając, pilnie ją ogląda
i na lubą Damianowa woła:
»Snacho moja, luba Damianowo!
»czy nie poznasz, czyja to jest ręka?
Damianowa luba jej odrzecze:
»Świękro moja, Damianowa matko!
»jest to ręka naszego Damiana;
»po pierścieniu ją poznałam, matko,
»bo ten pierścień mu przy ślubie dałam.
Wzięła matka rękę Damianowa,
znów obraca i ogląda pilnie,
potym z cicha do ręki przemawia:
»Ręko moja, jabłuszko zielone!
»gdzież to rosłoś, a gdzie cię zerwano!
»Na matczynym łonie mym wyrosłaś,
»a zerwanaś na Kosowie równym!
Jękła tylko matka Jugowiczów,
jękła tylko i serce jej pękło
po dziewięciu synach Jugowiczach
i dziesiątym Jug-Bogdanie starym.

Budowa Skadru

tłum. Antoni Bogusławski

Gród budują trzej bracia rodzeni;
trzech ich było, trzech Merlawczewiczów.
Jednym z braci był-ci król Wukaszyn,
a Uglesza — drugim, wojewodą,
trzecim zasię — Gojko Merlawczewicz.
Budowali Skadar nad Bojaną,
budowali trzy lata zkolei;
przez trzy lata trzystu budowniczych
nie zdołało sklecić podwaliny,
cóż dopiero — grodu pobudować.
Bo co mistrze w dzień pobudowali,
to przez noc im wiła obaliła.
Kiedy nadszedł nareszcie rok czwarty,
zawołała na nich z góry wiła:
»Nie męczże się, królu Wukaszynie,
nie męczże się i nie marnuj grosza!
Nie podołasz sklecić podwaliny,
cóż dopiero grodu pobudować,
nim nie znajdziesz dwóch podobnych imion,
nie odnajdziesz Stoi i Stojana,
coby byli bratem oraz siostrą —
w podwalinę razem nie wmurujesz.
Wtedy tylko stanie podwalina,
i w ten sposób cały gród zbudujesz«.
Gdy usłyszał owo król Wukaszyn,
tedy przyzwał sługę Desymira:
»Desymirze, synku mój kochany!
Dotąd byłeś moim wiernym sługą,
odtąd jesteś mem drogiem dziecięciem.
Załóż, synku, konie do kolasy,
sześciokrotny bierz ładunek skarbów,
przebież, synu, wpoprzek świat ten biały,
wszędy szukaj dwóch podobnych imion,
szukaj, synu, Stoi i Stojana,
coby byli bratem oraz siostrą.
Albo porwij ich lub kup za skarby,
dowiedź ich do Skadra nad Bojaną,
by wmurować w podwalinę wieży,
by się trzymać chciała podwalina
i abyśmy gród pobudowali«.
Gdy usłyszał to sługa Desymir,
tedy zaprzągł konie do kolasy,
sześciokrotny wziął ładunek skarbów.
Ruszył sługa wzdłuż białego świata,
poszedł szukać dwóch podobnych imion.
Szuka sługa Stoi i Stojana,
szuka sługa ich trzy cale lata,
lecz nie znalazł dwóch podobnych imion,
lecz nic znalazł Stoi i Stojana.
Więc do Skadru wrócił nad Bojaną,
oddał wierne konie i kolasę,
sześciokrotny też ładunek skarbów:
»Oto, królu, konie i kolasa,
sześciokrotny wraz ładunek skarbów.
Jam nie znalazł dwóch podobnych imion,
nie znalazłem Stoi i Stojana«.
Gdy usłyszał wieść tę król Wukaszyn,
Rada przyzwał wnet budowniczego,
Rade zwołał trzystu swoich mistrzów.
Król buduje Skadar nad Bojaną,
król buduje, a wiła obala,
nie pozwala nawet wznieść podwalin,
cóż dopiero — grodu pobudować.
Więc znów woła kiedyś z góry wiła:
»Ej, posłuchaj, królu Wukaszynie!
Nie męczże się darmo, nie trwoń skarbów,
bo nie zdołasz wznieść ni podwaliny,
cóż dopiero — grodu pobudować.
Lecz jesteście trzej bracia rodzeni
i z was każdy ma swą wierną żonę:
czyja jutro nad Bojanę przyjdzie
i przyniesie obiad budowniczym,
tę wmurujcie w podwalinę wieży,
to utrzyma wam się podwalina —
i tak oto cały gród wzniesiecie«.
Gdy usłyszał wieść tę król Wukaszyn,
tedy wzywa braci swych rodzonych:
»Posłuchajcie, moi drodzy bracia,
co nam wiła z gór lesistych woła:
niema celu dalej trwonić skarbów —
nie pozwala wznieść nam podwaliny,
cóż dopiero —pobudować grodu.
I mówiła jeszcze wiła z góry,
że jesteśmy trzej rodzeni bracia
i z nas każdy ma swą żonę wierną.
Czyja jutro przyjdzie na Bojane,
która obiad dla mistrzów przyniesie,
tę wmurować trzeba w podwalinę,
to utrzyma nam się podwalina —
i tak oto gród pobudujemy.
Czyli słowo damy tu przed Bogiem,
że z nas żaden żonie nic nie powie,
lecz losowi wzajem zostawimy,
która przyjdzie jutro nad Bojane?«
Dali wzajem to słowo przed Bogiem,
że z nich żaden żonie nic nie powie.
Ale nocka tymczasem nadeszła;
poszli bracia do swych białych dworów,
spożył każdy po pańsku wieczerzę,
poszedł każdy z żoną do łożnicy.
Miły Boże! I cóż to za dziwy!
Król Wukaszyn pierwszy zdeptał słowo
i najpierwszy żonie swej powiedział:
»Strzeż się, strzeż się, moja żono wierna!
Nie idź jutro wcale nad Bojanę,
ani mistrzom nie przynieś obiadu,
bowiem wtedy zgubisz swoją głowę
i wmurują-ć w podwalinę wieży«.
I Uglesza także słowo zdeptał
i też wiernej żonie swej powiedział:
»Nie zmylże się, wierna moja żono!
Nie idź jutro wcale nad Bojanę,
ani mistrzom nie przynoś obiadu,
bowiem wtedy zgubisz swoją głowę
i wmurują-ć w podwalinę wieży«.
Młody Gojko słowa zaś dotrzymał
i swej żonie słówka nie powiedział.
Gdy nazajutrz ranek im zaświtał,
wcześnie wstali trzej Merlawczewicze,
ku grodowi poszli nad Bojaną.
Czas nastąpił, aby zanieść obiad;
kolej była na panią królową.
Poszła tedy do swojej bratowej,
do bratowej, żony Ugleszynej:
»Ej, posłuchaj, moja bratóweczko!
Jakoś-ci mnie główka zabolała —
daj Bóg zdrowie! — ozdrowieć nie mogę;
zanieśże ty obiad budowniczym«.
Odpowiada jej żona Ugleszy:
»O, bratowo! o, pani królowo!
Jakoś-ci mnie rączka zabolała —
daj Bóg zdrowie! — ozdrowieć nie mogę;
powiedzże to młodszej bratóweczce«.
Poszła tedy do młodszej bratowej:
»Bratóweczko, młoda ty Gojkowo!
Jakoś-ci mnie główka zabolała —
daj Bóg zdrowie! — ozdrowieć nie mogę;
zanieśże ty obiad budowniczym«.
Odpowiada jej młoda Gojkowa:
»Słuchaj, matko i pani królowo!
Rada byłabym dać posłuch tobie,
lecz dzieciątko moje — nie kąpane,
białe płótno moje — nie wyprane«.
Mówi na to jej pani kiólowa:
»Pójdź — powiada — bratóweczko moja,
zanieść tylko obiad budowniczym,
ja zaś twoje płótno ci wypiorę,
a bratowa dziecko ci wykąpie«.
Cóż uczynić ma młoda Gojkowa?
Poszła zanieść obiad budowniczym.
Gdy nad wodę przyszła, nad Bojanę,
ujrzał-ci ją Merlawczewicz Gojko.
Junakowi serce się zcisnęło,
żal zrobiło mu się wiernej żony,
żal zrobiło się dziecka w kołysce,
gdzie zostało, ledwo że miesięczne,
i po twarzy łzy mu się polały.
Zobaczyła męża wiotka żonka
i ulegle ku niemu podchodzi,
i ulegle do niego przemawia:
»Co się stało, mój najlepszy panie,
że po twarzy łzy ci się polały?«
Odpowiada Melawczewicz Gojko:
»Źle jest, źle jest, wierna moja żono!
Miałem-ci ja jabłuszko ze złota,
wpadło-ci mi dzisiaj do Bojany —
odżałować jabłuszka nie mogę«.
Nie rozumie wiotka młoda żonka,
lecz przemawia tak do swego pana:
»Tylko módl się do Boga o zdrowie,
jeszcze lepsze ulejesz jabłuszko«.
Junak tedy bardziej się zasmucił
i odwrócił głowę w drugą stronę,
nie chciał dłużej patrzeć na swą żonkę.
Wtem nadchodzą dwaj Merlawczewicze,
dwaj drużbowie młodziutkiej Gojkowej,
i pojmali ją za białe ręce,
i zawiedli, by ją w gród wmurować.
Rada zowią też, budowniczego.
Rade skrzyknął swoich trzystu mistrzów,
ale wiotka śmieje się kobietka,
myźli sobie, że to tylko żarty.
Pchnęli-ci ją w gród, by zamurować,
obalili trzystu budowniczych,
obalili drewno i kamienie —
wmurowali Gojkową do kolan.
Wciąż się wiotka uśmiecha kobietka,
bo wciąż myśli, że to tylko żarty.
Obalili trzystu budowniczych,
obalili drewno i kamienie —
wmurowali Gojkowa do pasa.
Zaciężyło drewno i kamienie;
co ją biedną, czeka — zrozumiała.
Zasyczała gniewnie, ni to żmija,
i błagała drużbów swoich miłych:
»Jeśli Bóg wam miły, nie pozwólcie
zamurować mnie młodą, nieźrałą«.
Błaga, błaga, lecz to nie pomaga,
bo drużbowie na nią i nie patrzą.
Tedy srom swój i wstyd odrzuciła
i tak błagać zacznie swego pana:
»Nie pozwalajże mnie, dobry panie,
nie pozwalaj w gród mnie zamurować,
ale poślij kogo do mej matki.
Matka moja ma przecież dość skarbów;
niech ci brańca kupi, albo brankę —
ich wmurujcie w podwaliny wieży«,
Tak błagała, ale też bez skutku.
Gdy ujrzała zaś wiotka kobietka,
że tą prośbą swoją, nic nie wskóra,
błaga Rada tak, budowniczego:
»W Bogu bracie, budowniczy Rade!
Zostaw mi choć otwór ponad piersią
i wydobądź mi pierś moją białą,
by gdy przyjdzie mój maleńki Jowo,
niechaj tędy może ssać mi piersi«.
Dał jej Rade ten dowód przyjaźni:
pozostawił otwór nad piersiami
i wydobył stamtąd pierś jej biała.
by gdy przyjdzie jej maleńki Jowo,
mógł tamtędy ssać jej białe piersi.
Znowu, smutna, Rada przywoływa:
»W Bogu bracie, budowniczy Rade!
Zostawże mi otwór przed oczyma,
bym na biały dwór popatrzeć mogła,
gdy mi będą Jowa przynosili
i gdy będą znów go zabierali«.
I ten Rade dał jej znak przyjaźni:
pozostawił otwór przed oczyma,
by na biały dwór popatrzeć mogła,
gdy jej będą Jowa przynosili
i gdy będą znów go zabierali.
Tak ją wtedy w gród zamurowali
i przynoszą jej dziecko w kołysce.
Ona piersią karmiła je tydzień,
po tygodniu głos już utraciła,
lecz dla dziecka pokarmu nie traci —
i karmili je tak rok okrągły.
Jak się stało, tak i dziś zostało —
i po dziś dzień nie zbraknie na mleku,
i dla cudu, i także dla leku,
dla tych kobiet, co nie mają mleka.

Stary Wujadyn

tłum. Czesław Jastrzębiec-Kozłowski

Przeklinało dziewczę swoje oczy:
»Czarne oczy, obyście oślepły!
Wszystko widząc, wyście nie widziały,
jak z Lijewna przeszli dzisiaj Turcy
i zbójników z lasu prowadzili:
Wujadyna z dwoma wraz synami.
A ubranie było na nich dziwne:
na tym starym zbóju Wujadynie
płaszcz utkany ze szczerego złota,
w jakim pasza chodzić zwykł na radę;
na Miliću, synu Wujadyna,
odzież była jeszcze ozdobniejsza;
Wulić zasię, młody brat Milića,
pióropuszem głowę przyozdobił,
z piór dwunastu był pióropusz jego,
każde pióro złota funt zawiera.
Gdy przybyli pod Lijewno białe,
zobaczyli basztę, co się bieli
w tem przeklętem mieście, w tem Lijewnie.
Wtedy mówi tak Wujadyn stary:
»O, synowie, moi sokołowie!
Czy widzicie basztę, co się bieli
w tem przeklętem mieście, w tem Lijewnie?
Tam nas będą bili i męczyli:
ręce będą łamać nam i nogi,
wyłupywać oczy nasze czarne.
O, synowie, moi sokołowie!
Niewieściego serca wy nie miejcie,
ale miejcie serce bohaterskie —
towarzysza żadnego nie zdradźcie,
ani zdradźcie tych wspólników naszych,
cośmy u nich zimę zimowali,
zimowali, skarby ukrywali.
Ani zdradźcie karczmareczki młodej,
cośmy u niej kraśne wino pili,
kraśne wino pili pokryjomu«.
Do równego gdy Lijewna przyszli,
do więzienia Turcy ich wtrącili:
przesiedzieli w niem trzy białe dzionki,
póki Turcy radę odbywali,
jak ich mają męczyć i katować.
Gdy trzy białe dzionki przeminęły,
Wujadyna starego wywiedli,
połamali ręce mu i nogi.
Gdy zaczęli oczy wyłupywać,
tak doń mówią Turcy lijeweńscy:
»Gadaj, łotrze, stary Wujadynie!
Wydaj, zbóju, resztę swej drużyny
i wspólników, gdzieście przychodzili,
przychodzili, zimę zimowali,
zimowali, skarby ukrywali;
wydaj, zbóju, młodą karczmareczkę,
coście u niej pili wino kraśne,
kraśne wino pili pokryjomu!«
Ale mówi tak Wujadyn stary:
»Nie szalejcie, Turcy lijeweńscy!
Gdym nie zdradził za te chyże nogi,
co przed końmi uciec mi dawały;
gdym nie zdradził za te dzielne ręce,
co łamały dzidy najmocniejsze
i na szable nagie napadały, —
toż nie zdradzę za fałszywe oczy,
które oto w błąd mię wprowadziły,
gdym z wysokiej patrzał niemi góry,
patrzał z góry na gościniec równy,
kędy kupcy idą i Turkowie«.

Początek powstania przeciw odszczepieńcom

tłum. Czesław Jastrzębiec-Kozłowski

Boże miły, co za wielkie dziwy!
Gdy się w ziemi serbskiej zanosiło,
gdy na przewrót w niej się zanosiło
i panować miały nowe władze, —
waśniom radzi nie byli zwierzchnicy,
ni zwierzchnicy, ni żarłoczni Turcy,
lecz biedota chłopska była rada,
która grzywien płacić już nie mogła,
ni tureckich gwałtów ścierpieć dłużej.
Radzi także byli święci boży,
bo z pod ziemi oto krew trysnęła,
przyszła pora, że wojować trzeba,
za krzyż święty hojnie krew przelewać,
by odkupił każdy grzechy przodków.
W górze święci jęli więc wojować
i na niebie różne stawiać znaki,
ponad Serbją, na pogodnem niebie:
Pierwsze znamię takie postawili:
od Tryfuna aż do święty Jerzy
każdej nocy księżyc się zaćmiewał,
by Serbowie brali się do broni,
lecz Serbowie nie śmią za broń chwycić.
Drugie znamię święci postawili:
od Jerzego aż do święty Dymitr
widywano wciąż chorągwie krwawe
ponad Serbją na pogodnem niebie,
by Serbowie brali się do broni,
lecz Serbowie nie śmią za broń chwycić.
Trzecie znamię święci postawili:
zagrzmiał piorun w dniu świętego Sawy
wpośród zimy, gdy nie bywa grzmotów;
zabłyskało w sam dzień kajdan świętych,
aż do wschodu ziemia się wzdrygnęła,
by Serbowie brali się do broni,
lecz Serbowie nie chcą za broń chwycić.
Postawili takoż czwarte znamię:
ponad Serbją na pogodnem niebie
jasne słońce wiosną się zaćmiło,
w dzień wiosenny świętego Tryfuna
po trzy razy słonce się zaćmiło
i trzy razy wzeszło znów na wschodzie.
Patrzą na to Turcy belgradczanie,
patrzą z miasta siedmiu odszczepieńców:
Aganlija i Kuczuk Alija
i dwaj bracia, dwóch Focziczów młodych,
Memed-aga i z nim wraz Mus-aga,
mułła Jusuf, wielki odszczepieniec,
derwisz-aga, gromadzący żywność,
starzec Foczo setkę lat liczący.
Wszyscy siedmiu zeszli się odstępcy
w Belgrad-mieście u Stambulskiej bramy;
narzucili płaszcze purpurowe
i łzy roniąc patrzą na znamiona:
»Przyjacielu, co za dziwne znaki!
Towarzyszu, dobrze nam nie wróżą!«
W tej zgryzocie siedmiu odszczepieńców
szklaną rynkę sporządzić kazało,
zaczerpnęli nią z Dunaju wody
i wynieśli na Niebójsię-wieżę,
na szczyt wieży rynkę tę wynieśli,
do rynienki gwiazdy uchwycili,
aby czytać z tych niebieskich znaków,
jakie jeszcze losy ich czekają.
Nad rynienką wszyscy się skupili,
oglądają w niej postacie własne.
Gdy ujrzeli własne swe postacie,
to naocznie wszyscy zobaczyli,
że na żadnym z nich nie było głowy.
Gdy to widzi siedmiu odszczepieńców,
swój stalowy czekan wydobyli
i roztłukli szklaną tę rynienkę,
z białej wieży nadół ją strącili,
z białej wieży nadół do Dunaju,
by nikomu służyć już nie mogła.
W tej zgryzocie siedmiu odszczepieńców
w zatroskaniu zeszło i we smutku
z Jakszyczowej tej Niebójsię-wieży;
do kawiarni wielkiej się udali
i usiedli w tej kawiarni wielkiej,
w rząd usiedli jeden tuż przy drugim.
Pierwsze miejsce zajął starzec Foczo —
białą brodę miał on aż do pasa.
Zawołało siedmiu odszczepieńców:
»Kaznodzieje, hodżowie, przybądźcie!
Swoje święte księgi tu przynieście
i zobaczcie, co nam księgi mówią,
jakie jeszcze losy nas czekają«.
Kaznodzieje przyszli i hodżowie,
swoje święte księgi tu przynieśli,
patrzą w księgi, łzy obfite ronią,
przemawiają tak do odszczepieńców:
»Turcy — bracia, wy odstępców siedmiu!
Święte księgi tak nam powiadają:
Gdy się takie znaki ukazały
ponad Serbją na pogodnem niebie
temu pięćset lat i trochę więcej —
wtedy serbskie cesarstwo runęło,
myśmy serbskie cesarstwo zdobyli,
dwom chrześćjańikim carom ścięli głowy:
Konstantyna ścięlim w Carogrodzie
ponad Szarcem, ponad wodą chłodną,
i Łazarza, na Kosowskiem polu;
za Łazarza Miłosz ciął Murata,
jednak Miłosz całkiem go nie dobił,
Murat bowiem jeszcze był przy życiu,
gdyśmy serbskie cesarstwo zdobyli.
Więc przywołał on wezyrów wtedy:
»Turcy-bracia, mędrcy, wezyrowie!
Mrę, cesarstwo dla was pozyskawszy,
ale teraz chciejcie mię wysłuchać,
byście długo mogli tu panować!
Wobec chłopów srodzy wy nie bądźcie,
ale bądźcie wobec nich łaskawi,
haracz ma być piętnaście dynarów,
haracz ma być trzydzieści dynarów,
nie ściągajcie grzywien, ni podatków,
nie wpędzajcie chłopów w wielką nędzę,
ani świątyń ich nie naruszajcie,
ani godźcie w honor ich i wiarę:
nie ścigajcie chłopów swoją zemstą!
A że oto Miłosz mię rozpłatał —
to już taki wypadł los wojenny:
wszak cesarstwa zdobyć niepodobna,
na poduszce leżąc, tytoń kurząc.
Ani, bracia, chłopów rozpędzajcie
gdzieś po lasach, by się was lękali,
ale strzeżcie chłopów jako synów,
byście długo mogli tu panować.
A jeżeli mnie nie usłuchacie
i zaczniecie chłopom gwałt zadawać —
panowanie swe zaprzepaścicie«.
Car nasz umarł, myśmy zaś zostali,
ale cara swego nie słuchali,
jeno wielkie uczynili gwałty,
podeptalim honor ich i wiarę,
rozmaite zło-śmy wyrządzili
i ściągali z chłopów ciężkie grzywny
i przed Bogiem grzechy popełnili.
Teraz oto przyszły takie czasy,
teraz oto ktoś nam władzę wydrze.
A żadnego króla się nie bójcie:
król na króla przecie nie uderzy,
ani może król na cara napaść,
gdyż od Boga tak postanowiono;
lecz biedaków chłopów się lękajcie!
Gdy się ruszy oskard i motyka,
spotka Turków wielki ból w Medynie,
w Syrji będą gorzko łkać panowie,
bo zasmucą ich biedacy chłopi.
Turcy-bracia, siedmiu odszczepieńców!
Tak to święte księgi powiadają,
że pożoga zniszczy nasze domy,
wy, odstępcy, głowy postradacie,
na ogniskach waszych wzrośnie trawa,
pajęczyną meczet się osnuje
i nie będzie, ktoby modły prawił;
gdzie są nasze drogi i gościńce,
co Turkowie niemi przejeżdżali,
torowali je kopytem końskiem —
tam z kolein bujny chwast wyrośnie,
drogi będą tęsknić za Turkami,
ale Turków nigdzie już nie będzie.
Tak to święte księgi powiadają«.
Gdy to słyszy siedmiu odszczepieńców,
osowieli wszyscy odszczepieńcy
i przed sobą wzrok utkwili w ziemi;
żaden sporów z księgą wieść nie umie,
ani umie księgom się sprzeciwić.
Starzec Foczo brodę swą podwinął,
siwą brodę swą zębami gryzie.
Z księgą sporów wieść on też nie umie,
ale sprawie tej się wielce dziwi;
nie osowiał Foczicz Memed-aga,
nie osowiał, lecz zawołał chwacko:
»Idźcie sobie, hodże, kaznodzieje!
Odprawiajcie modły i modlitwy,
dnia każdego módlcie się pięć razy,
o odstępców — o nas — się nie troszczcie;
póki zdrowie służy nam i rozum,
póki mamy tę belgradzką twierdzę,
potrafimy miastem tem kierować
i chłopami dookoła miasta.
Jeśli króle na nas nie napadną,
jakże mogą chłopi nam dokuczyć,
gdy z nas każdy, z siedmiu odszczepieńców,
pełen spichlerz skarbów ma u siebie?
Jakich skarbów? Li dukaty złote
i olbrzymie wory z bogactwami:
my to, bracia, my, odstępców czterech,
Aganlija i Kuczuk Alija
i ja także, oraz mułła Jusuf,
posiadamy każdy mnóstwo skarbów
nieprzebranych, w dwu spichlerzach swoich.
Gdy we czterech my się podniesiemy,
gdy na lekkie nogi się zerwiemy,
otworzymy drzwi spichlerzów swoich,
rozsypiemy złoto po ulicach,
za dukaty wojsko zwerbujemy.
My we czterech, wielcy odszczepieńcy,
rozdzielimy wojsko swe na czworo —
cztery hufce niby czterech braci —
i z naszego grodu wyruszymy
przez powiatów naszych siedemnaście,
wszystkich serbskich wyrżnie się zwierzchników
ich zwierzchników, serbskich naczelników,
i sołtysów wszystkich, co im służą,
wszystkich popów, serbskich bakałarzy;
tylko drobne dzieci zostawimy,
drobne dzieci siedem lat liczące,
by wyrośli z nich prawdziwi chłopi,
którzy Turkom wiernie służyć będą
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Autori | Jezik | Folklor | Istorija | Umetnost | O Poljskoj | Prevodi | Bibliografija
Naslovna | Promena pisma | Novosti | Mapa | Kontakt